Kardiyovasküler hastalıklar dünya çapında ölümlerin en büyük nedenidir.

Son yirmi yıl içinde, kardiyovasküler hastalıklardan ölüm oranları yüksek gelirli ülkelerde düşmüş olsa da hastalık ve ölüm oranları düşük ve orta gelirli ülkelerde şaşırtıcı derecede hızlı bir şekilde artmıştır.

Kalp,göğüs boşluğunda, 2 akciğer arasında, sternum'un(göğüs kemiği) arkasında, diyafram kası üzerinde ve 4. 5. ve 6. kaburgalaların arka yüzünde, üçte ikisi orta çizginin solunda, üçte biri ise sağında yer almaktadır. Yetişkin bir kadında ortalama ağırlığı 200-280 gram, yetişkin bir erkekte ise 250-390 gram ağırlığındadır. Sağlıklı her kişinin  kalbinin kendi yumruğu büyüklüğünde olduğu da söylenir.

Temel görevi vücudumuza gerekli besin maddeleri ve oksijeni sağlayan kanı  pompalamak olan kalp çok dayanıklı çizgili kas grubundan oluşmuş olup  dakikada ortalama  60-80 çarpma arasında değişen bir hızla,herbir atımda yaklasık 75 ml, dakikada 5-35 litre arası, günlük ise 9000 litre kanı vücuda pompalamaktadır. Kalp anne karnında 6. haftadan itibaren atmaya başlar ve yaşam boyu devam eder.

Kalbin yapısında; odacıklar,kapaklar,damarlar,tabakalar(katmanlar) ve iletim sistemi bulunmaktadır.

1-Kalbin içinde dört odacık bulunmaktadır: sağ kulakçık-sağ karıncık,sol kulakçık-sol karıncık

Kalbin sağ ve sol kısımları septum/bölme-perde aracılığıyla birbirinden tamamen ayrılmaktadır. Kalp, içi boş dört bölmeden oluşmaktadır. Sağ kalp denildiğinde sağ kulakçık ve sağ karıncık anlaşılmakta  olup burada oksijen bakımından fakir olan venöz  kan bulunmaktadır ve akciğere gönderilir.Sol kalp denildiğinde ise sol kulakçık ve sol karıncıkdan oluşmuş olup içerisinde oksijen bakımından zengin olan arterial kan bulunur ve vücuda gönderilir.

2-Kalpte dört kapakçık bulunur. Bunlar sırasıyla;kulakcılar ile karıncıklar arasında iki adet,karıncıklar ve buradan çıkan iki ana büyük damar arasında da iki adet kapakçık bulunur.Kapakçıklar, kanın tek yönlü akmasını yani geriye dönüşünü engellemeye yarar.

• Triküspid kapak: Sağ kulakçık ile sağ karıncık arasında bulunur üç yaprakçıktan oluşur.
• Pulmoner kapak: Sağ karıncık ile pulmoner arter (akciğer arteri) arasındaki sağ karıncıkdan pompalanan kanın geri dönüşünü engelleyen üç adet yarım ay şeklindeki kapaktır.
• Mitral kapak: Sol karıncık ve sol kulakçık arasında bulunur iki yaprakçıktan oluşur.
• Aort kapak: Sol karıncık ile aort(ana atardamar) arasında bulunur. Bu kapaklar sol karıncıkdan pompalanan kanın geri dönüşünü engeller ve üç yaprakçıktan oluşur.

3-Kalbin damarları ise kalp kasının çaışmasını sağlayan ve kası besleyen damarlardır. Koroner arterlerde denilen bu damarlar aort damarından ayrılan sağ ve sol kalp atardamarlarından olıuşmaktadır.. Başta iki ana dal hâlinde olan bu arterler daha sonra kollara ve dallara ayrılıp kalbi beslerler.Ayrıca kalpte oksijenden fakir  kanı sağ kulakçığa getiren venöz(toplardamar) damarlarda vardır.

• Kalbin arka yüzünü ve sağ karıncığı besleyen;sağ koroner arter (RCA),
• Kalbin ön yüzünü sol karıncığı besleyen;sol ön inen arter(LAD), kalbin neredeyse üçte ikisini besler.  Tıkanması durumunda zarar gören kas kitlesi önemli düzeyde olduğundan ölüme neden olma durumu yüksektir, bu nedenle bu damara "Dul bırakan damar" (widowmaker) adı da verilmektedir.
• Kalbin sol yanını ve arkasını besleyen;sirkumfleks arter(LCX)

Ayrıca LAD ve Cx arterlerinin dallandığı çok kısa bir sol ana koroner arter(LMCA) bulunmaktadır.

4- Kalbin tabakaları/katmanları: Kalp üç tabakadan oluşur. Dıştan içedoğru perikart, miyokart ve endokart olarak adlandırılmaktadır.

Dışta bulunan "perikart", kalbi dıştan saran fibroseröz yapıda bir zardır. Bu zarın arasında sürtünmeyi azaltan yaklaşık 15-50 ml kaygan,şeffaf bir sıvı bulunur.

Ortada bulunan "miyokart", kalbin kas tabakasıdır. Kalbin en kalın tabakası burasıdır. Kalp damar tıkanıklarında  zarar gören tabakadır.

En iç kısım olan "endokart", tek katlı hücrelerden oluşmuştur. Kalbin iç yüzeyini örten bu tabaka, içeriye doğru uzantılar vererek kalpteki dört kapağın temelini oluşturur.

5- İleti sistemi;Kalbin kasılarak kendisine gelen kanı bir pompa gibi davranarak vücuda vermesi elektrik akımları sayesinde kasılması ile olmaktadır. Kalbin elektrik  sisteminde özel hücre kümeleri, demetleri ve lifleri bulunmaktadır. Uyarı ve ileti sistemi,sinoatrial düğüm(SA),atrioventriküler düğüm(AV),atrioventriküler demeti(his demeti) ve purkinje lifleri olmak üzere dört bölümden oluşmaktadır. Bunlardan ilk ikisi uyarı sisteminde, diğer ikisi ise ileti sisteminde yer almaktadır.

 Kalp hastalıklarını birçok katergoride sınflandırmak mümkün olsa da biz altta yatan nedenlere göre sınıflandırmayı uygun gördük.

• Aterosklerotik(damar sertliği) nedenlerle gelişen hastalıklar: koroner arter(kalp damarı tıkanıkları(kalp krizi), arteryel hipertansiyon..vb
• Kalp ritim bozuklukları; çarpıntılar,kalpte yavaşlama,duraklama, kalpte tekleme hissi veren atışlar.. vb.
• Doğuştan(konjenital) gelen kalp ve damar hastalıkları (kalpte delik olması,büyük damarların yerleşim yerlerinin olması, kalp kapakalrında doğumsal sorunlar..vb)
• Kalp kasına (miyokard) ait hastalıklar(kalp kasında zayıflık:dilate kardiyomiyopatı, kalp kasında kalınlaşma:hipertrofik kardiyomiyopati...vb)
• Kalp kapaklarına ait  hastalıklar (romatizmal mitral ve aort kapak hastalıkları, dejeneratif.kalsifik kapak hastalıkları..yetmezlik,darlık.. vb)
• Endokardit,perikardit(kalp zarı iltihabı) ve miyokardit(kalpkası iltihabı)  gibi durumlarla ortaya çıkan enfektif kalp hastalıkarı
• Seyrek görülen fakat önemli bir grup ta kalbe ait tümoral oluşumlar(miksoma.. vb)
• Hipertansiyon; primer bir kalp hastalığı olmasa da kalbi etkileyen önemli etken olması nedeniyle bu listeye ekelmekte fayda var.

Kalp hastalıklarının belirtileri nelerdir?

Kalp hastalığının belirtileri mevcut kardiyak duruma ve hastalığa göre değişmekle beraber ortak olarak;

• Göğüs ağrısı, göğüs sıkışması, göğüs basıncı ve göğüs rahatsızlığı,(yayılım olarak:boyunda, çenede, boğazda, üst karın veya sırtta ağrı,)
• Kısa aktiviteler sonrasında veya hiçbir sebep yokken ortaya çıkan nefes darlığı,
• Bacaklarda ve kollarda ağrı, uyuşukluk veya halsizlik,
• Baş dönmesi,gözlerde kararma,bayılacakmış gibi olma hatta bayılma,
• Kalbin yerinden çıkacakmış gibi atması veya tam tersine hissedilemeyecek kadar yavaş atması,
• Soluk gri veya mavi ten rengi özellikler el ve ayak parmaklarında-dudaklarda,
• Bacaklarda, karında veya göz çevresindeki bölgelerde şişkinlik,
• Ateş,kuru ve kalıcı öksürük,
• Deri döküntüleri veya ciltte meydana gelen dökülmeler 

yer alır.

Kalp Hastalıklarının Tanı Yöntemleri

Kalp hastalıklarının tanısı diğer bütün hastalık gruplarında olduğu gibi önce iyi bir sorgulama(anamnez),fizik muayene ile başlamalıdır. Bu aşamadan sonra tanıyı destekleyecek tetkikler planlanmalıdır.

1- İnvaziv(girişimsel) olmayan tanı yöntemleri (Akciğer grafisi,kan ve idrar tetkiki,EKG,Ekokardiyografi,Efor testi,miyokard perfüzyon sintigrafisi, Ritm ve Tansiyon holter tetkiki, Bilgisayarlı tomografi; gerekirse kalp MR...)

2- İnvaziv(girişimsel) tanı yöntemleri (koroner angiografi,elektrofizyolojik çalışma:EPS,