Hamilelik yaşamın en heyecan verici dönemlerinden biridir.
Gebelik takibi, gebeliğin başından doğum sonrasına kadar olan dönemde gebelik yaşını belirlemek, anne ve bebeğin sağlık durumunu değerlendirerek gebe bakım planını oluşturmak ve anne-babayı bilgilendirmek, gebelikte ortaya çıkabilecek sorunları öngörerek önlemek veya tespit edilen sorunları tedavi etmek amacıyla yapılan düzenli ve periyodik kontrollerdir. Her gebe kadın gebelik süresince bir sağlık elemanı veya kurumu tarafından izlenmelidir.
WHO (Dünya Sağlık Örgütü)
WHO kılavuzlarına bakıldığında toplamda 4 gebelik takibi önerilmektedir.
1.izlem: 16. gebelik haftasından önce ( mümkün olduğunca erken haftada olması önerilir)
2.izlem: 24-28. gebelik haftasında,
3.izlem: 30-32. gebelik haftasında,
4.izlem: 36-38. gebelik haftasında,
Beklenen doğum tarihinden sonra 2 hafta içinde doğum olmazsa kontrole gelinmesi 5. izlem olarak önerilmektedir.
T.C Sağlık Bakanlığı, Türkiye Halk Sağlığı Kurumunun 2014 yılında yayımladığı doğum öncesi bakım yönetim rehberinde takip sıklığı;
- birinci izlem (ilk izlem): Gebeliğin ilk 14 haftasında
- İkinci izlem: gebeliğin 18-24. haftasında
- Üçüncü izlem: gebeliğin 28-32. Haftasında
- Dördüncü izlem: gebeliğin 36-38. Haftasında, olarak belirtilmiştir.
Gebelikte haftalık kontroller
12-14. haftalarda ultrasonla bebeğin ense kalınlığına bakılır. İkili tarama testi yapılır. Böylece Down Sendromu gibi hastalıkların erken teşhisi yapılabilir.
16-18. haftalarda gebeden üçlü tarama testi istenir. Bebek ultrasonla değerlendirilir. Üçlü tarama testi yüksek çıkarsa tanıyı kesinleştirmek için amniyosentez yapılır. Amniyosentez bebeğin içinde bulunduğu sıvıdan iğne ile örnek almaktır. Deneyimli bir elde amniyosentezin riski düşüktür.
20-24. haftalarda bebeğin organ gelişimi büyük ölçüde tamamlanmış olduğundan detaylı ultrasonografi istenir. Tecrübeli radyolog veya perinatolog tarafından yapılan bu ultrasonda bebekteki tüm anormalliklerine dikkat edilir.
24-28. haftalarda gebeliğe bağlı şeker hastalığını tespit etmek için şeker yükleme testi yapılır. Gebelik şeker hastalığı "gestasyonel diabet" olarak adlandırılır. Bebek için risk oluşturur. Şeker yükleme testi bozuk çıkan gebelere uygun diyet verilir.
Kan uyuşmazlığı olan gebelere 28. haftada kan uyuşmazlığı iğnesi vurulur.
28-36. haftalar arasında bebeğin ultrasonla takibine devam edilir. Annede idrar yolu enfeksiyonuna bakılır. Annenin kilosu ve tansiyonu takip edilir.
36. haftadan sonra kadın doğum uzmanı doğum şeklini belirler. Normal doğuma engel bir durum varsa sezeryan planlanır. NST testi bebeğin durumunu değerlendirmek için yapılır. 36. haftadan itibaren haftada bir yapılan NST testleri 40. haftadan sonra 2-3 günde bir yapılır. Son haftalarda bebeğin suyu (amnios mayi) miktarı ultrasonla ölçülür.
40. haftadan sonra gebe 2-3 günde bir görülür. Şayet doğum başlamazsa gebe hastaneye yatırılır ve doğumu başlatacak ilaçlar verilir.